Το Α δείχνει τη θέση της αορτικής βαλβίδας στην καρδιά
Στην ανεπάρκεια της αορτικής βαλβίδας η βαλβίδα έχει χαλαρώσει και το αίμα ρέει προς τη λάθος κατεύθυνση επιστρέφοντας στην καρδιά
ΠΑΘΗΣΕΙΣ-ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ
ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΑΟΡΤΙΚΗΣ ΒΑΛΒΙΔΑΣ
Η επανάσταση στις επεμβάσεις βαλβίδων έχει έρθει με το Heart Team, την ομάδα καρδιάς που αποτελείται από καρδιοχειρουργούς, επεμβατικούς καρδιολόγους, καρδιολόγους με εξειδίκευση στον υπέρηχο, αναισθησιολόγους καρδιάς, αγγειοχειρουργούς και ακτινολόγους. Αυτή η ομάδα αναλύει όλα τα δεδομένα του ασθενούς και δίνει μια εξατομικευμένη λύση που ταιριάζει καλύτερα στον συγκεκριμένο ασθενή. Η ομάδα καρδιάς μας ανήκει σε μια από τις λίγες ομάδες παγκοσμίως που διενεργεί καινοτόμες επεμβάσεις με τεχνολογία που δεν είναι ευρέως διαθέσιμη. Αυτό μας δίνει την δυνατότητα να προσφέρουμε στους ασθενείς μας λύσεις που δεν μπορούν να βρεθούν αλλού και να επιδιορθωθούν βαλβίδες που αλλού θεωρούνται ανεγχείρητες.
Ιδιαίτερης σημασίας είναι και το καινοτόμο Υβριδικό Χειρουργείο του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ που είναι το πρώτο της χώρας. Το υβριδικό χειρουργείο είναι ένα χειρουργείο υψηλής τεχνολογίας που συνδυάζει όλες τις δυνατότητες ενός αιμοδυναμικού εργαστηρίου με μια κλασσική χειρουργική αίθουσα. Εδώ μπορούν να πραγματοποιηθούν όλες οι διακαθετηριακές και ελάχιστα επεμβατικές επεμβάσεις καρδιάς.
Ο Δρ. Παττακός είναι συνδιοργανωτής του γνωστού συνεδρίου βαλβίδων “Transcatheter Heart Valves Greece” στο οποίο έρχονται οι πιο σημαντικοί καρδιοχειρουργοί και καρδιολόγοι της Ευρώπης και των Η.Π.Α. για να συζητήσουν τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα των βαλβίδων καρδιάς. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε το www.thvgreece.com.
ΕΠΙΔΙΟΡΘΩΣΗ Η ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ;
Οι επεμβάσεις βαλβίδων χωρίζονται σε επεμβάσεις επιδιόρθωσης ή αντικατάστασης της βαλβίδας. Τα ανατομικά χαρακτηριστικά της βαλβίδας θα καθορίσουν ποια από τις δύο επιλογές θα είναι κατάλληλη για τον κάθε ασθενή.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ Η ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΒΑΛΒΙΔΑΣ
Σε ασθενείς που χρειάζονται αντικατάσταση βαλβίδας υπάρχει η επιλογή ανάμεσα σε μηχανική (γνωστή και ως μεταλλική) ή βιολογική βαλβίδα.
Η μηχανική βαλβίδα μπορεί να λειτουργήσει πολλές δεκαετίες αλλά ο ασθενής πρέπει να παίρνει αντιπηκτικά (Sintrom). Ο ασθενής που παίρνει αυτά τα αντιπηκτικά πρέπει να κάνει τακτικό έλεγχο με εξετάσεις αίματος για να βλέπει τα επίπεδα του φαρμάκου στον οργανισμό του. Επίσης πρέπει να τρώει σταθερές ποσότητες τροφών που περιέχουν βιταμίνη Κ (μπρόκολο, κουνουπίδι, σπανάκι, κτλ). Έχει ένα ετήσιο κίνδυνο 1-2% για θρόμβωση της βαλβίδας ή αιμορραγιών οπουδήποτε στο σώμα.
Η βιολογική βαλβίδα δεν χρειάζεται αντιπηκτικά αλλά κρατάει περίπου 10 χρόνια κατά μέσω όρο (λιγότερα χρόνια σε νέους ασθενείς και περισσότερα χρόνια σε ηλικιακά μεγαλύτερους ασθενείς). Όταν αρχίσει να δυσλειτουργεί η βιολογική βαλβίδα, αυτό συνήθως γίνεται σταδιακά, παρουσιάζει συμπτώματα ο ασθενής και οδηγείται σε μια δεύτερη επέμβαση είτε με ανοιχτό χειρουργείο είτε με διακαθετηριακή επέμβαση από το πόδι (όπως γίνεται και η απλή στεφανιογραφία).
ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΑΟΡΤΙΚΗΣ ΒΑΛΒΙΔΑΣ
ΤΙ ΕΙΝΑΙ;
Η αορτική βαλβίδα βρίσκεται ανάμεσα στην καρδιά και την αορτή. Η καλή της λειτουργία αφήνει το αίμα να βγει από την καρδιά αλλά δεν το επιτρέπει να ξαναμπεί στην καρδιά με τον λάθος τρόπο, προς τα πίσω, εξασφαλίζοντας έτσι την σωστή ροή προς τα εμπρός. Στην ανεπάρκεια της αορτικής βαλβίδας η βαλβίδα είναι χαλαρή και το αίμα επιστρέφει προς την καρδιά αντί να πάει εμπρός προς το υπόλοιπο σώμα.
ΤΑ ΑΙΤΙΑ
Η ανεπάρκεια της αορτικής βαλβίδες συνυπάρχει τακτικά με ανευρύσματα της αορτής που μεγαλώνοντας τραβούνι τις γλωχίνες της βαλβίδας και δεν τις αφήνει να κλείσουν σωστά. Άλλες αιτιολογίες για ανεπάρκεια της βαλβίδας είναι η δίπτυχη βαλβίδα (εκ γενετής ανατομική παραλλαγή), ο ρευματικός πυρετός (από παλαιότερη λοίμωξη με στρεπτόκοκκο), και η ασβεστοποίηση της βαλβίδας που δεν την αφήνει να κλείσει σωστά.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Η ανεπάρκεια αορτικής βαλβίδας φέρνει υπερφόρτωση αίματος στην καρδιά και αυτό προκαλεί συμπτώματα δυσκολίας στην αναπνοή, εύκολης κόπωσης, φτερουγισμάτων, ζαλάδες και πρησμένα πόδια. Όταν φτάσει να έχει συμπτώματα ο ασθενής συνήθως σημαίνει ότι υπάρχει ανεπάρκεια σοβαρού βαθμού.
Η ΕΠΕΜΒΑΣΗ
Η ανατομία της βαλβίδας και τα αίτια της ανεπάρκειας θα καθορίσουν αν η βαλβίδα μπορεί να επιδιορθωθεί (ταυτόχρονα με επιδιόρθωση ανευρύσματος αν συνυπάρχει) ή να αντικατασταθεί. Η επιδιόρθωση μπορεί να επιτευχθεί με τροποποίηση των γλωχίνων της βαλβίδας η απλά με την επιδιόρθωση ενός ανευρύσματος που συνυπάρχει (αναλόγως την περίπτωση). Σε περιπτώσεις που χρειάζεται αντικατάσταση η βαλβίδα έχουμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε μηχανική και βιολογική (βλέπε πρόλογο). Η αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας μπορεί να γίνει με την κλασσική στερνοτομή ή με ελάχιστα επεμβατική τομή (θωρακοτομή ή μινι στερνοτομή). Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις η βαλβίδα μπορεί να αντικατασταθεί διακαθετηριακά με την μέθοδο TAVI από το πόδι αποφεύγοντας πλήρως την τομή αλλά συνήθως δεν είναι η πρώτη επιλογή επειδή οι βαλβίδες TAVI έχουν σχεδιαστεί για στένωση αορτικής βαλβίδας και όχι για ανεπάρκεια βαλβίδας.
Ιδιαίτερης σημασίας είναι και το καινοτόμο Υβριδικό Χειρουργείο του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ που είναι το πρώτο της χώρας. Το υβριδικό χειρουργείο είναι ένα χειρουργείο υψηλής τεχνολογίας που συνδυάζει όλες τις δυνατότητες ενός αιμοδυναμικού εργαστηρίου με μια κλασσική χειρουργική αίθουσα. Εδώ μπορούν να πραγματοποιηθούν όλες οι διακαθετηριακές και ελάχιστα επεμβατικές επεμβάσεις καρδιάς.
Ο Δρ. Παττακός είναι συνδιοργανωτής του γνωστού συνεδρίου βαλβίδων “Transcatheter Heart Valves Greece” στο οποίο έρχονται οι πιο σημαντικοί καρδιοχειρουργοί και καρδιολόγοι της Ευρώπης και των Η.Π.Α. για να συζητήσουν τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα των βαλβίδων καρδιάς. Για περισσότερες πληροφορίες δείτε το www.thvgreece.com.
ΕΠΙΔΙΟΡΘΩΣΗ Η ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ;
Οι επεμβάσεις βαλβίδων χωρίζονται σε επεμβάσεις επιδιόρθωσης ή αντικατάστασης της βαλβίδας. Τα ανατομικά χαρακτηριστικά της βαλβίδας θα καθορίσουν ποια από τις δύο επιλογές θα είναι κατάλληλη για τον κάθε ασθενή.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ Η ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΒΑΛΒΙΔΑΣ
Σε ασθενείς που χρειάζονται αντικατάσταση βαλβίδας υπάρχει η επιλογή ανάμεσα σε μηχανική (γνωστή και ως μεταλλική) ή βιολογική βαλβίδα.
Η μηχανική βαλβίδα μπορεί να λειτουργήσει πολλές δεκαετίες αλλά ο ασθενής πρέπει να παίρνει αντιπηκτικά (Sintrom). Ο ασθενής που παίρνει αυτά τα αντιπηκτικά πρέπει να κάνει τακτικό έλεγχο με εξετάσεις αίματος για να βλέπει τα επίπεδα του φαρμάκου στον οργανισμό του. Επίσης πρέπει να τρώει σταθερές ποσότητες τροφών που περιέχουν βιταμίνη Κ (μπρόκολο, κουνουπίδι, σπανάκι, κτλ). Έχει ένα ετήσιο κίνδυνο 1-2% για θρόμβωση της βαλβίδας ή αιμορραγιών οπουδήποτε στο σώμα.
Η βιολογική βαλβίδα δεν χρειάζεται αντιπηκτικά αλλά κρατάει περίπου 10 χρόνια κατά μέσω όρο (λιγότερα χρόνια σε νέους ασθενείς και περισσότερα χρόνια σε ηλικιακά μεγαλύτερους ασθενείς). Όταν αρχίσει να δυσλειτουργεί η βιολογική βαλβίδα, αυτό συνήθως γίνεται σταδιακά, παρουσιάζει συμπτώματα ο ασθενής και οδηγείται σε μια δεύτερη επέμβαση είτε με ανοιχτό χειρουργείο είτε με διακαθετηριακή επέμβαση από το πόδι (όπως γίνεται και η απλή στεφανιογραφία).
ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΑΟΡΤΙΚΗΣ ΒΑΛΒΙΔΑΣ
ΤΙ ΕΙΝΑΙ;
Η αορτική βαλβίδα βρίσκεται ανάμεσα στην καρδιά και την αορτή. Η καλή της λειτουργία αφήνει το αίμα να βγει από την καρδιά αλλά δεν το επιτρέπει να ξαναμπεί στην καρδιά με τον λάθος τρόπο, προς τα πίσω, εξασφαλίζοντας έτσι την σωστή ροή προς τα εμπρός. Στην ανεπάρκεια της αορτικής βαλβίδας η βαλβίδα είναι χαλαρή και το αίμα επιστρέφει προς την καρδιά αντί να πάει εμπρός προς το υπόλοιπο σώμα.
ΤΑ ΑΙΤΙΑ
Η ανεπάρκεια της αορτικής βαλβίδες συνυπάρχει τακτικά με ανευρύσματα της αορτής που μεγαλώνοντας τραβούνι τις γλωχίνες της βαλβίδας και δεν τις αφήνει να κλείσουν σωστά. Άλλες αιτιολογίες για ανεπάρκεια της βαλβίδας είναι η δίπτυχη βαλβίδα (εκ γενετής ανατομική παραλλαγή), ο ρευματικός πυρετός (από παλαιότερη λοίμωξη με στρεπτόκοκκο), και η ασβεστοποίηση της βαλβίδας που δεν την αφήνει να κλείσει σωστά.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Η ανεπάρκεια αορτικής βαλβίδας φέρνει υπερφόρτωση αίματος στην καρδιά και αυτό προκαλεί συμπτώματα δυσκολίας στην αναπνοή, εύκολης κόπωσης, φτερουγισμάτων, ζαλάδες και πρησμένα πόδια. Όταν φτάσει να έχει συμπτώματα ο ασθενής συνήθως σημαίνει ότι υπάρχει ανεπάρκεια σοβαρού βαθμού.
Η ΕΠΕΜΒΑΣΗ
Η ανατομία της βαλβίδας και τα αίτια της ανεπάρκειας θα καθορίσουν αν η βαλβίδα μπορεί να επιδιορθωθεί (ταυτόχρονα με επιδιόρθωση ανευρύσματος αν συνυπάρχει) ή να αντικατασταθεί. Η επιδιόρθωση μπορεί να επιτευχθεί με τροποποίηση των γλωχίνων της βαλβίδας η απλά με την επιδιόρθωση ενός ανευρύσματος που συνυπάρχει (αναλόγως την περίπτωση). Σε περιπτώσεις που χρειάζεται αντικατάσταση η βαλβίδα έχουμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε μηχανική και βιολογική (βλέπε πρόλογο). Η αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας μπορεί να γίνει με την κλασσική στερνοτομή ή με ελάχιστα επεμβατική τομή (θωρακοτομή ή μινι στερνοτομή). Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις η βαλβίδα μπορεί να αντικατασταθεί διακαθετηριακά με την μέθοδο TAVI από το πόδι αποφεύγοντας πλήρως την τομή αλλά συνήθως δεν είναι η πρώτη επιλογή επειδή οι βαλβίδες TAVI έχουν σχεδιαστεί για στένωση αορτικής βαλβίδας και όχι για ανεπάρκεια βαλβίδας.